Magdalena Marcola
dietetyk kliniczny

Przeziębienie to jedna z najczęstszych dolegliwości sezonowych, która każdego roku dotyka miliony osób. W poszukiwaniu skutecznych metod łagodzenia objawów infekcji wiele osób sięga po suplementy, a jednym z nich jest cynk do ssania. Jak działa cynk na przeziębienie, czy faktycznie skraca czas trwania infekcji i jak go stosować bezpiecznie? W tym artykule wyjaśniam działanie cynku na przeziębienie, kiedy jest najskuteczniejszy oraz jak dobrać właściwą dawkę. Zaczynamy!
Spis treści
Cynk — właściwości
Ten niepozorny składnik odgrywa ogromną rolę i bez niego nasz organizm nie funkcjonowałby prawidłowo. O szczególnej roli cynku (Zn) mogą świadczyć charakterystyczne objawy w przypadku jego niedoboru, a także szereg ważnych funkcji, jakie pełni w organizmie. Cynk jest mikroskładnikiem, który reguluje pracę układu immunologicznego, nerwowego, pokarmowego i rozrodczego oraz wpływa na prawidłową strukturę włosów, skóry i paznokci. Brzmi poważnie, prawda?
Podsumowując, cynk w organizmie:
Wpływ cynku na układ odpornościowy
Cynk jest niezbędnym pierwiastkiem śladowym, który odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Jego udział w utrzymaniu zdrowego układu odpornościowego polega przede wszystkim na utrzymaniu integralności barier błonowych, zmniejszeniu stresu oksydacyjnego, ograniczeniu uwalniania cytokin prozapalnych i bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym. Mówiąc prościej, jego rola polega na wspieraniu produkcji komórek odpornościowych oraz hamowaniu namnażania wirusów odpowiedzialnych za przeziębienie [4].
Ponieważ niedobór cynku jest dość powszechny, bo dotyka nawet 25% populacji w krajach rozwijających się, to bez wątpienia ma on wpływ na odporność przeciwwirusową [5]. Grupy szczególnie narażone na niedobór cynku to weganie, wegetarianie, kobiety w ciąży i dzieci [3, 4].
Przeczytaj także: Przeziębienie a witamina C. Czy rzeczywiście warto ją brać?
W jakich produktach jest cynk?
Co jeść, aby dostarczyć odpowiednią ilość cynku z dietą? Okazuje się, że wiele produktów spożywczych, które najprawdopodobniej regularnie goszczą na Twoim stole, zawiera w swoim składzie cynk. Co prawda najbogatszym źródłem cynku są owoce morza, a zwłaszcza ostrygi. Niemniej stosunkowo duże ilości cynku można dostarczyć, z takimi produktami jak: czerwone mięso, drób i podroby, nasiona roślin strączkowych (np. fasola), orzechy, produkty pełnoziarniste i niektóre produkty mleczne [6].
Warto zaznaczyć, że w produktach roślinnych takich jak pełnoziarniste zboża, rośliny strączkowe, orzechy czy nasiona występują fityniany — związki, które wiążą się z niektórymi składnikami mineralnymi, w tym z cynkiem, żelazem, magnezem i wapniem, i obniżają ich wchłanianie. Stąd przyjmuje się, że biodostępność cynku z produktów roślinnych jest niższa niż z produktów pochodzenia zwierzęcego [3, 6].
Przeczytaj także: Dieta w anemii z niedoboru żelaza. Jak uzupełnić niedobory żelaza?

Cynk na przeziębienie — dlaczego warto?
Trudno powiedzieć, że cynk do ssania to preparat na odporność, ale warto z niego skorzystać, kiedy już zachorujemy. Cynk w postaci tabletek do ssania jest szczególnie popularny ze względu na swoją skuteczność. Działa on miejscowo na błonę śluzową gardła i nosa, co może przynieść ulgę w przypadku bólu gardła oraz kataru. W badaniach wykazano, że stosowanie cynku w tej formie może skrócić czas trwania przeziębienia [7]. W jednym z badań przyjmowanie cynku skróciło trwające od 15 do 17 dni przeziębienie o 8 dni, podczas gdy krótkie, 2-dniowe tylko o 1 dzień [8]. Niemniej średni czas trwania przeziębienia skraca się o 33% wyłącznie dzięki zastosowaniu preparatów z cynkiem [10].
To, co istotne, leczenie cynkiem należy rozpocząć w ciągu pierwszych 24-godzin objawów infekcji, chociaż skuteczność wykazano również dla terapii wdrożonej do 3-dnia okresu objawowego [7].
Cynk na przeziębienie — jak działa?
Co daje cynk na przeziębienie? Cynk może pomóc w skróceniu czasu trwania przeziębienia i złagodzeniu jego objawów, zwłaszcza jeśli jest przyjmowany na początku infekcji. Działa na przeziębienie głównie poprzez [4]:
- Hamowanie namnażania się wirusów – Jony cynku mogą blokować replikację wirusów, takich jak rinowirusy, które są najczęstszą przyczyną przeziębienia. Dzięki temu wirusy mają utrudnioną możliwość rozprzestrzeniania się w organizmie.
- Bezpośrednie działanie na błony śluzowe – Cynk przyjmowany w formie pastylek do ssania uwalnia jony bezpośrednio na błony śluzowe jamy ustnej i gardła. Powoduje to działanie miejscowe, które może ograniczać rozprzestrzenianie się infekcji w górnych drogach oddechowych.
- Wzmocnienie układu odpornościowego – Cynk wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego, wpływając na produkcję i aktywność białych krwinek, które odgrywają kluczową rolę w obronie organizmu przed infekcjami.
- Działanie antyoksydacyjne – Cynk działa jako antyoksydant, co może wspierać organizm w walce z procesami zapalnymi wywołanymi przez infekcje wirusowe.
Cynk na przeziębienie — jaki wybrać?
Jaki cynk na przeziębienie? Najskuteczniejsze w walce z przeziębieniem formy cynku do ssania to [9]:
Te formy są najlepiej przyswajalne i wykazują największą skuteczność w łagodzeniu objawów przeziębienia. Dlatego szukając cynku do ssania na przeziębienie, wybierz glukonian lub octan cynku.
Niestety w wielu preparatach na rynku znajdziesz takie substancje pomocnicze jak mannitol, sorbitol, kwas winowy czy wodorowęglanu sodu. Jest to problematyczne, gdyż składniki te wiążą jony cynku w jamie ustnej i zmniejszają skuteczność preparatu [10].
Na ten moment na rynku jedyny cynk w tabletkach warty uwagi to Envil Gardło (lek!), ewentualnie Olimp Cynkovir Immuno (suplement).
Cynk na przeziębienie — jaka dawka?
Minimalna dawka cynku, dla której wykazano skuteczność w skracaniu czasu przeziębienia to 75 mg/dobę. W badaniach przeprowadzonych z preparatami zawierającymi niskie dawki cynku, czyli <75 mg/dobę, nie zaobserwowano skrócenia czasu przeziębienia. W przeciwieństwie do tego, cynk w dawce >75 mg/dzień istotnie skraca czas trwania choroby, przy czym w badaniach najczęściej stosowano dawkę 80 – 92 mg/dobę [7].
Jak przyjmować cynk na przeziębienie? Podsumowując, przyjmuj ~80 mg glukonianu lub octanu cynku, czyli 5 – 10 tabletek dziennie. Najlepiej przyjmować jedną tabletkę cynku regularnie co 2 godziny. Suplementację zacznij możliwie szybko od wystąpienia objawów, najlepiej do 24h od pierwszego kichnięcia.
Cynk na przeziębienie — jak długo stosować?
Cynku nie należy stosować przewlekle, ponieważ duże dawki mogą spowodować niedokrwistość z powodu niedoboru miedzi i żelaza [11]. Niektórzy sugerują, aby stosować go nie dłużej niż 2 tygodnie [7]. Dlatego też warto naturalnie wspierać swoją odporność za pomocą pełnowartościowej diety i regularnej aktywności fizycznej. Jeśli potrzebujesz pomoc w zbilansowaniu swojego jadłospisu, możesz na mnie liczyć!
DIETA ONLINE
Osiągnij wymarzoną sylwetkę, doskonałe samopoczucie i zadbaj o swoje zdrowie pod okiem specjalisty!

Podsumowanie
Cynk do ssania może być skutecznym wsparciem w walce z przeziębieniem, pomagając skrócić czas trwania infekcji i łagodząc objawy. Możesz liczyć na te efekty jeśli zastosujesz go na początku choroby, w odpowiedniej formie i dawce. Suplementacja cynkiem powinna być jednak przemyślana, aby uniknąć skutków ubocznych. Pamiętaj, że stosowanie cynku przez okres dłuższy niż dwa tygodnie bez konsultacji z lekarzem nie jest zalecane.
- Roohani N, Hurrell R, Kelishadi R, Schulin R. Zinc and its importance for human health: An integrative review. J Res Med Sci. 2013 Feb;18(2):144-57.
- Tuerk MJ, Fazel N. Zinc deficiency. Curr Opin Gastroenterol. 2009;25(2):136-143.
- Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, red. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K, Charzewska J., Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2020.
- Pecora F, Persico F, Argentiero A, Neglia C, Esposito S. The Role of Micronutrients in Support of the Immune Response against Viral Infections. Nutrients. 2020;12(10):3198.
- Read SA, Obeid S, Ahlenstiel C, Ahlenstiel G. The Role of Zinc in Antiviral Immunity. Adv Nutr. 2019;10(4):696-710.
- Fact Sheet for Health Professionals. Zinc.
- Sroczyńska, M.; Luchowska, A.; Żaczek, A. Zinc for the Common Cold: Is It Worth a Try?. J Educ Health Sport. 2023, 13, 74-78.
- Hemilä H, Chalker E, Tukiainen J. Quantile Treatment Effect of Zinc Lozenges on Common Cold Duration: A Novel Approach to Analyze the Effect of Treatment on Illness Duration. Front Pharmacol. 2022;13:817522.
- Wang MX, Win SS, Pang J. Zinc Supplementation Reduces Common Cold Duration among Healthy Adults: A Systematic Review of Randomized Controlled Trials with Micronutrients Supplementation. Am J Trop Med Hyg. 2020 Jul;103(1):86-99.
- Hemilä H. Zinc lozenges and the common cold: a meta-analysis comparing zinc acetate and zinc gluconate, and the role of zinc dosage. JRSM Open. 2017 May 2;8(5):2054270417694291.
- Willis MS, Monaghan SA, Miller ML, et al. Zinc-induced copper deficiency: a report of three cases initially recognized on bone marrow examination. Am J Clin Pathol. 2005;123(1):125-131.