Magdalena Marcola
dietetyk kliniczny
Twoje dotychczasowe próby odchudzania były nieskuteczne? Myślisz, że nigdy nie uda Ci się osiągnąć wymarzonej sylwetki? Czujesz, że nie potrafisz wytrwać na diecie i jesteś skazana na porażkę? Nie wiesz, jak wyjść z błędnego koła odchudzania? Przeczytanie tego wpisu to pierwszy krok do tego, żeby tym razem do odchudzania podejść z głową i osiągnąć sukces, na który zasługujesz.
Spis treści:
- Dlaczego przygotowanie do odchudzania jest ważne?
- Przeanalizuj swoje dotychczasowe próby odchudzania
- Określ swoje potrzeby
- Wyznacz swój cel
- Ustal plan działania
- Stwórz swój plan optimum
- Nie zapomnij o planie minimum
- Podsumowanie
Dlaczego przygotowanie do odchudzania jest ważne?
Przed rozpoczęciem odchudzania powinnaś zastanowić się przede wszystkim nad tym, dlaczego to robisz, co chcesz osiągnąć i jakie metody zastosujesz. Określenie celu i uzasadnienia Twoich działań oraz przeanalizowanie poprzednich doświadczeń sprawi, że zauważysz, co się u Ciebie sprawdza a co nie. Dzięki temu będziesz przygotowana na niesprzyjające okoliczności, będziesz wiedziała jak na nie zareagować i nie poddać się przy okazji pierwszych gorszych dni. Jeśli przygotujesz się do odchudzania, Twoje szanse na sukces zdecydowanie wzrosną.
Pamiętaj, że każda zmiana jaką wprowadzasz, powinna być ewolucją a nie rewolucją.
Przeanalizuj swoje dotychczasowe próby odchudzania
Idealne przestrzeganie planu przez 5 dni w tygodniu i całkowite poluzowanie w weekend. Całkowite wykluczenie słodyczy, a po zjedzeniu jednego cukierka poczucie przegranej i objadanie się nimi bez końca. Codzienne wyczerpujące treningi, pojawienie się choroby i poczucie, że wszystko stracone więc i z jedzeniem można poluzować. Brzmi znajomo? Przez takie sytuacje efektów Twoich starań nie widać, a każdą z tych kolejno następujących po sobie prób i rezygnacji traktujesz jako swoje osobiste porażki.
Skończ z obwinianiem się za niepowodzenia. Warto podchodzić do takich sytuacji jak do lekcji, a nie porażki. Starać się wyciągać wnioski a nie wpędzać się w poczucie beznadziejności. Potknięcia zawsze będą się zdarzały, a żeby osiągnąć sukces wcale nie trzeba robić wszystkiego idealnie. To zupełnie normalne, że czasem trzeba się na chwilę zatrzymać, żeby nabrać jeszcze większego rozpędu. To również normalne, że czasem trzeba sprawdzić wiele błędnych rozwiązań, żeby zdobyć doświadczenie, które doprowadzi Cię do celu.
Następnym razem, gdy coś pójdzie nie po Twojej myśli, zastanów się czy to na pewno Ty jesteś beznadziejna, czy może to wybrana przez Ciebie metoda nie była dopasowana do Twoich potrzeb i możliwości? Może podjęłaś próbę odchudzania w momencie, w którym zmieniałaś pracę albo dowiedziałaś się, że ktoś z Twoich bliskich ciężko choruje i odchudzanie nie było dla Ciebie wtedy najważniejsze? A może Twoje poprzednie diety to głodówki, diety wykluczające ziemniaki, pieczywo i owoce albo całkowity zakaz jedzenia słodyczy?
Odchudzanie to proces, który możesz porównać do maratonu a nie do sprintu, gdzie zarówno okoliczności, jak i Twoje zasoby po dordze mogą się zmieniać.
Nie popełniaj tych samych błędów podczas odchudzania
Bardzo często, gdy decydujemy się na ponowne podejście do tematu odchudzania nieświadomie popełniamy te same błędy. Nie identyfikujemy problemów, które sprawiły, że utknęliśmy w błędnym kole odchudzania. Jeśli myślisz o kolejnej próbie odchudzania, to najprawdopodobniej sięgasz po ten sam utarty schemat i te same metody, co wcześniej. Na przykład uważasz, że jedyną skuteczną metodą jest głodówka, całkowite wykluczenie słodyczy z jadłospisu czy zrezygnowanie ze spotkań z rodziną czy znajomymi. Niestety powtarzanie wcześniej stosowanych metod, które nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, nie doprowadzi Cię do pożądanego celu. Nie ma jednej uniwersalnej metody odchudzania dla wszystkich. Każdy powinien dostosować ją do swojej obecnej sytuacji oraz możliwości.
Szaleństwem jest robić wciąż to samo i oczekiwać różnych rezultatów.
………………………………………….. Albert Einstein
Wypisz wszystkie swoje dotychczasowe próby odchudzania oraz metody jakie stosowałaś. Następnie oceń, które z nich przyniosły efekt, a które zupełnie się nie sprawdziły. Być może dzięki temu zaoszczędzisz sobie kolejnych nieudanych prób. Jeżeli kilkukrotnie ponosisz porażkę stosując tę samą metodę, to nie Ty jesteś winna, a wybrany przez Ciebie sposób na redukcję masy ciała nie jest dla Ciebie odpowiedni. Nie znaczy to oczywiście, że ten sposób nie sprawdzi się u innych. Po prostu nie działa na Ciebie.
ZADANIE
- Wypisz swoje wszystkie dotychczasowe próby odchudzania i metody jakie stosowałaś. Zastanów się, co przyniosło Ci oczekiwane rezultaty, a co się zupełnie nie sprawdziło.
- Jakie cechy wspólne mają Twoje dotychczasowe próby odchudzania? Być może ciągle towarzyszył Ci głód, zakazywałaś sobie produktów, które uwielbiasz, jadłaś dania, których nie lubisz albo zaczynałaś je w momencie, w którym miałaś za dużo na głowie? Wypisz je wszystkie na kartce.
- Na podstawie powyższych cech zastanów się, jakie zmiany w kolejnej diecie sprawiłyby, że byłabyś w stanie utrzymać ją na dłużej?
Określ swoje potrzeby
Zanim podejmiesz próbę odchudzania, przeanalizuj swoje myśli, aktualne możliwości i potrzeby. Zastanów się z czego wynika Twoja chęć zmian, co jest dla Ciebie ważne, co może sprawić Ci trudność.
ZADANIE
Odpowiedz na poniższe pytania:
- Czy ja sama chcę schudnąć? Czy do zmian motywują mnie własne potrzeby czy presja z zewnątrz?
- Co mnie motywuje do zmiany?
- Czy chcę na stałe zmienić swój styl życia na zdrowszy, czy odchudzanie to dla mnie przejściowy etap, po którym wrócę do starych nawyków?
- Jak będę się czuła, gdy schudnę?
- Z czego aktualnie rezygnuję przez swoją wagę, a będę w stanie to zrobić, gdy schudnę?
- Jak redukcja masy ciała wpłynie na mój stan zdrowia?
- Jak redukcja masy ciała wpłynie na moje samopoczucie?
- Jak moim zdaniem wygląda „idealna dieta”?
- Czym moja aktualna dieta różni się od tej „idealnej”?
- Jaką najmniejszą zmianę mogę wprowadzić od zaraz, aby zacząć pracować nad swoimi celami?
Wyznacz swój cel
Skoro już wiesz, jakie są Twoje prawdziwe motywacje i potrzeby związane z redukcją masy ciała, wyznacz swój cel. Jeden główny, konkretny. Jeśli osiągnięcie go będzie wymagało długiego czasu może Ci się wydać zbyt trudny do osiągnięcia. Podziel go na mniejsze etapy i skup się na nich bez wybiegania w przyszłość. Dzięki temu będziesz przybliżać się do swojego głównego celu bez poczucia frustracji, że tak dużo pracy ciągle dopiero przed Tobą.
Polecam także, żebyś nie skupiała się jedynie na celach związanych z cyfrą na wadze. Równie istotne są cele pośrednie, np.:
- Będę jeść warzywa do każdego posiłku.
- Wypiję co najmniej 1 litr wody dziennie.
- Nie będę podjadać między posiłkami.
- Zrobię minimum 6 tysięcy kroków dziennie.
Każdy cel, zarówno główny, jak i cele pośrednie, aby był skuteczny powinien być dobrze sformułowany i przemyślany. Powinien wynikać z Twojej wewnętrznej motywacji, a nie nacisku z zewnątrz. Najlepiej wyznaczać je metodą SMART.
Cechy dobrze wyznaczonego celu:
- Cel powinien być konkretny. Nie posługuj się ogólnymi zwrotami. Zamiast mówić „będę jeść zdrowo”, powiedz „będę jeść warzywa do każdego posiłku”. Wskaż konkret, który można zmierzyć.
- Twój cel powinien być możliwy do zmierzenia. Unikaj ogólników „schudnę”, określ, że to będzie np. 8 kg.
- Cel powinien być dla Ciebie osiągalny. Jeśli cel będzie zbyt ambitny i przekraczający Twoje aktualne możliwości, szybko się zniechęcisz.
- Cel powinien być dla Ciebie istotny i pozytywnie sformułowany. Powinien odnosić się do Twoich potrzeb i pragnień. Nie myśl o tym, czego nie chcesz. Skup się na tym co chcesz osiągnąć, jak chcesz wyglądać i jak chcesz się czuć.
- Twój cel powinien mieć swoją datę realizacji. Wyznaczenie konkretnego terminu będzie motywowało Cię do działania. Warto oczywiście zostawić sobie pewien bufor czasu, żeby w razie niespodziewanych okoliczności nie przekroczyć spodziewanej daty realizacji.
Wyznaczenie celu pozwala ukierunkować działania. Wiesz czego pragniesz i dokąd zmierzasz. Nie bój się jednak modyfikować swoich założeń w trakcie procesu odchudzania. Twoje cele mogą się zmieniać w zależności od okoliczności i zasobów jakimi aktualnie dysponujesz.
Nie wprowadzaj wszystkich zmian na raz. Zastanów się, który z wymienionych celów będzie dla Ciebie najprostszy do osiągnięcia i to na nim się skup. Gdy jego realizacja wejdzie w Twoja rutynę, wprowadzaj kolejne zmiany. Nabycie nowych umiejętności wymaga dużo energii mentalnej, im więcej na siebie weźmiesz, tym większe ryzyko, że tego nie udźwigniesz. Pomocny będzie w tym nawykownik, który możesz pobrać tutaj.
Ustal plan działania
Dobry plan to podstawa! Dlaczego? Bo wówczas mało co jest w stanie Cię zaskoczyć. Co więcej, będziesz przygotowana się na ewentualne przeszkody, które mogą się pojawić w trakcie. Ograniczasz ryzyko niepowodzenia, zwiększasz szansę na sukces.
Życie pisze różne scenariusze i nie zawsze jest tak jak to sobie wymarzymy. Zwłaszcza, że planując najczęściej zakładamy najbardziej optymistyczny wariant. Może zdarzyć się tak, że będziesz mieć cięższy tydzień na uczelni bądź w pracy. Jest to całkowicie naturalne. W takie dni pamiętaj o tym, aby dostosować plan do swoich możliwości, czyli nie stawiać sobie poprzeczki zbyt wysoko.
Ważne, abyś nie podchodziła do odchudzania na zasadzie wszystko albo nic. W przeciwnym razie będziesz sfrustrowana, niezadowolona z siebie i zestresowana, a to w żaden sposób nie pomoże w zdrowym i rozsądnym odchudzaniu.
Kiedy jest dobry czas na odchudzanie?
Nie każdy czas w życiu jest dobry na odchudzanie. Rozpoczęcie tego procesu w niekorzystnym dla Ciebie momencie, np. gdy jesteś chora, masz nadmiar obowiązków czy Twoją głowę zaprzątają inne spraw, przyniesie Ci frustrację, demotywację i poczucie porażki.
ZADANIE
Zastanów się nad tym, czy obecnie masz sprzyjające warunki do tego, aby teraz rozpocząć redukcję masy ciała. Pomyśl o ewentualnych przeszkodach, które mogą się pojawić w trakcie.
- Co mam? Wypisz zasoby i sprzyjające warunki.
- Czego nie mam oraz jakie przeszkody mogą się pojawić w trakcie odchudzania?
Nie chodzi o szukanie wymówek, a o realną ocenę swoich obecnych zasobów. Na drobne zmiany, jak wybranie schodów zamiast windy czy wypicie szklanki wody w niemalże każdych okolicznościach można znaleźć czas i zasoby. Natomiast przygotowywanie posiłków, pójście na siłownię, regularny sen wymagają większego zaangażowania i na to czasem może brakować Ci zasobów.
Wiedząc jakimi zasobami i wsparciem dysponujesz oraz będąc w stanie przewidzieć ewentualne przeszkody poczujesz się bezpieczniej. Będziesz potrafiła poradzić sobie w trudniejszych momentach, zmienić plan i dostosować go do nowych warunków.
Stwórz swój plan optimum
Ustal swój idealny, ale nadal realny do wykonania plan. Wypisz wszystkie działania jakie podejmiesz i dokładnie określ ich termin wykonania (ile razy w tygodniu, ile minut dziennie itp.). Uwzględnij wymienione wyżej cechy dobrego planu.
Na przykład:
- Do każdego posiłku dodam porcję warzyw.
- Nie będę podjadać między posiłkami.
- Będę wypijała co najmniej 1,5 l wody codziennie.
- Zamienię windę na schody.
- 5 razy w tygodniu będę spacerować przez 20 minut.
Nie zapomnij o planie minimum
Wyobraź sobie, że zaczynasz odchudzanie, chodzisz na siłownię 5 razy w tygodniu, przygotowujesz wszystkie posiłki w domu. Pojawiające się rezultaty motywują Cię do dalszej pracy. I nagle… pojawia się choroba, musisz zostawać po godzinach w pracy, pojawiają się problemy rodzinne… Twój idealny plan legł w gruzach, bo nie masz już czasu, żeby regularnie ćwiczyć i spędzać kilka godzin w kuchni na przygotowywaniu posiłków. Tracisz motywację i wszystko, co zaczęłaś, rzucasz w kąt. Wiesz, że to nie ma sensu i że kolejny raz Ci się nie uda.
Zaczynając zmiany stylu życia bądź świadoma tego, że czasem pojawiają się sytuacje, których się nie spodziewamy i nie mamy na nie wpływu. Zawsze znajdzie się coś co wybije Cię z rytmu lub pochłonie Twój czas. Dzięki posiadaniu planu minimum unikniesz frustracji, a przede wszystkim uchroni Cię on przed porzuceniem swoich założeń.
Ustalając swój plan działania na ogół zakładamy idealne warunki. Natomiast, aby osiągnąć sukces ważne jest to, żeby z góry założyć, że pojawią się gorsze dni. Zastanów się, co jesteś wtedy w stanie zrealizować nawet jeśli będzie Ci się wydawać, że są to mało znaczące rzeczy.
Podsumowanie
Zdaję sobie sprawę, że ilość rzeczy, nad którymi warto pracować, może Cię przerażać. Ale bez obaw, część z nich jest ze sobą bezpośrednio powiązana i pracując nad jedną będzie Ci łatwiej z nauką każdej kolejnej. Daj sobie czas, weź głęboki wdech i działaj na spokojnie metodą małych kroków.
Jeśli czujesz, że tkwisz w błędnym kole odchudzania niemalże od zawsze i wątpisz w to, że sama sobie z tym poradzisz, nie wahaj się skorzystać z porady specjalisty. Czasem potrzebujemy wsparcia w drodze do celu i nie ma w tym niczego złego. Wręcz przeciwnie, fachowa pomoc specjalisty sprawi, że nie stracisz czasu na szukaniu rzetelnych informacji i otrzymasz wsparcie w drodze do trwałej zmiany nawyków.